आलस्यं प्रथमं पश्चाद् व्याधिपीडा प्रजायते।
प्रमादः संशयस्थाने चित्तस्येहानवस्थितिः॥
Laziness leads to disease, mistakes, doubts, and mental instability.
All Shlokas
Page 549 of 1110
आलस्यं प्रथमं पश्चाद् व्याधिपीडा प्रजायते।
प्रमादः संशयस्थाने चित्तस्येहानवस्थितिः॥
Laziness leads to disease, mistakes, doubts, and mental instability.
आलस्यं मदमोहौ च चापलं गोष्ठिरेव च।
स्तब्धता चाभिमानित्वं तथात्यागित्वमेव च।
एते वै सप्त दोषास्तु सदा विद्यार्थिनां मताः॥
These seven are enemies of learning—laziness, pride, delusion, impulsiveness, stiffness, arrogance, and stinginess.
आलस्यं यदि न भवेज् जगत्यनर्थः
को न स्याद् बहुधनको बहुश्रुतो वा।
आलस्यादियमवनिः ससागरान्ता
संपूर्णा नरपशुभिश्च निर्धनैश्च॥
If not for laziness, the world would be filled with rich and learned people—laziness is the root of failure.
आलस्यं स्त्रीसेवा सरोगता जन्मभूमिवात्सल्यम्।
संतोषो भीरुत्वं षड् व्याघाता महत्त्वस्य॥
These six obstruct greatness: laziness, indulgence in women, poor health, attachment to birthplace, contentment, and fear.
आलस्यं स्थिरतामुपैति भजते चापल्यमुद्योगितां
मूकत्वं मितभाषितां वितनुते मौग्ध्यं भवेदार्जवम्।
पात्रापात्रविचारभावविरहो यच्छत्युदारात्मतां
मातर्लक्ष्मि तव प्रसादवशतो दोषा अपि स्युर्गुणाः॥
Even faults like laziness or silence can become virtues like steadiness or humility under the grace of Goddess Lakshmi.
आलस्यं हरति प्रज्ञां धनमायुर्यशो बलम्।
यस्मिन्नास्ते तदालस्यं सर्वदोषाकरस्तु सः॥
Laziness destroys wisdom, wealth, life, fame, and strength—it is the source of all evils.
आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः।
नास्त्युद्यमसमो बन्धुः कृत्वा यं नावसीदति॥
Laziness resides in the body as a great enemy; nothing equals effort which prevents downfall.
आलस्यमपि पारीन्द्रं प्रतिपद्य विजृम्भते।
हतभागं प्रयत्नोऽपि प्रतिहन्यत एव हा॥
Even a mighty lion yawns with laziness; despite effort, the unfortunate often face resistance.
आलस्यात् सुसहायोऽपि न गच्छत्युदयं जनः।
हस्ताग्रास्फालितो भूमौ तोयार्द्र इव कन्दुकः॥
Even with good allies, one who is lazy will fail—like a wet ball dropped, he will not bounce back.
आलस्येन हता विद्या परहस्तगताः स्त्रियः।
अल्पबीजं हतं क्षेत्रं हतं सैन्यमनायकम्॥
Knowledge, wives, farms, and armies are all destroyed if neglected or managed without leadership.
Contribute to the Collection
Help us expand this library of wisdom! If you know a Shloka or Subhashitam that isn't yet featured, please share it with our community.
Submit Your ShlokaYour contributions are greatly appreciated. 🙏